γράφει η Χρύσα Δέδε*
Η ημικρανία είναι μια νευρολογική πάθηση που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, με τις γυναίκες να είναι τρεις φορές πιο επιρρεπείς από τους άνδρες. Οι ορμονικές διακυμάνσεις, οι γενετικοί παράγοντες και ο τρόπος ζωής παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση και την ένταση των κρίσεων. Σε αυτό το κείμενο, θα αναλύσουμε τα αίτια, τα συμπτώματα, τις διαγνωστικές μεθόδους και τις διαθέσιμες θεραπείες για την ημικρανία στις γυναίκες.
Αίτια και Παράγοντες Κινδύνου
Η ημικρανία στις γυναίκες σχετίζεται συχνά με ορμονικές αλλαγές, όπως αυτές που συμβαίνουν κατά την έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη και την εμμηνόπαυση. Οι βασικότεροι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
1. Ορμονικές Διακυμάνσεις
Εμμηνορρυσιακή ημικρανία: Πολλές γυναίκες εμφανίζουν κρίσεις λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια της περιόδου, λόγω της πτώσης των επιπέδων οιστρογόνων.
Εγκυμοσύνη: Κατά το πρώτο τρίμηνο, οι ημικρανίες μπορεί να ενταθούν, ενώ συχνά βελτιώνονται στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο.
Εμμηνόπαυση: Ορμονικές μεταβολές μπορούν να επιδεινώσουν τις κρίσεις σε ορισμένες γυναίκες, ενώ σε άλλες μπορεί να μειωθούν.
Αντισυλληπτικά και ορμονοθεραπεία: Τα οιστρογόνα στα αντισυλληπτικά μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τις ημικρανίες.
2. Γενετική Προδιάθεση
Έρευνες δείχνουν ότι πάνω από το 70% των ατόμων με ημικρανία έχουν οικογενειακό ιστορικό της πάθησης.
3. Περιβαλλοντικοί και Διατροφικοί Παράγοντες
Άγχος και έλλειψη ύπνου: Αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κρίσεων.
Τροφές και ποτά: Καφεΐνη, αλκοόλ (κυρίως κόκκινο κρασί), σοκολάτα, MSG (γλουταμινικό νάτριο) και επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να προκαλέσουν κρίσεις.
Καιρικές αλλαγές: Η απότομη αλλαγή θερμοκρασίας και υγρασίας μπορεί να πυροδοτήσει ημικρανίες.
Συμπτώματα της Ημικρανίας
Η ημικρανία δεν είναι απλώς ένας έντονος πονοκέφαλος. Οι κρίσεις συνοδεύονται από διάφορα συμπτώματα, τα οποία διακρίνονται σε τέσσερις φάσεις:
1. Πρόδρομη Φάση (Προειδοποιητικά Σημάδια)
Μπορεί να εμφανιστούν ώρες ή ημέρες πριν την κρίση και περιλαμβάνουν:
Ευερεθιστότητα
Κόπωση
Αλλαγές στη διάθεση
Αυξημένη όρεξη ή λαχτάρα για συγκεκριμένες τροφές
2. Φάση Αύρας (σε ορισμένες περιπτώσεις)
Η αύρα εμφανίζεται στο 20-30% των ατόμων με ημικρανία και διαρκεί 10-60 λεπτά. Μπορεί να περιλαμβάνει:
Οπτικές διαταραχές (λάμψεις, ζιγκ-ζαγκ γραμμές, θολή όραση)
Αισθητηριακές διαταραχές (μούδιασμα, μυρμήγκιασμα σε πρόσωπο ή άκρα)
Δυσκολία στην ομιλία
3. Φάση Κεφαλαλγίας
Η κρίση διαρκεί από 4 έως 72 ώρες και χαρακτηρίζεται από:
Έντονο, παλλόμενο πόνο, συνήθως στη μία πλευρά του κεφαλιού
Ναυτία και εμετό
Ευαισθησία στο φως, τον ήχο και τις οσμές
Επιδείνωση με σωματική δραστηριότητα
4. Φάση Ανάρρωσης (Postdrome)
Μετά την κρίση, πολλές γυναίκες αισθάνονται εξαντλημένες, ζαλισμένες και δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν για ώρες ή και ημέρες.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ημικρανίας βασίζεται στο ιατρικό ιστορικό, τα συμπτώματα και την κλινική εξέταση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει:
Αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου για να αποκλείσει άλλες παθήσεις.
Ημερολόγιο ημικρανίας για την καταγραφή των κρίσεων και των πιθανών εκλυτικών παραγόντων.
Αντιμετώπιση και Θεραπεία
Η θεραπεία των ημικρανιών στις γυναίκες περιλαμβάνει φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές μεθόδους.
1. Φαρμακευτική Αγωγή
Αναλγητικά: Παρακεταμόλη, ΜΣΑΦ (ιβουπροφαίνη, ναπροξένη) για ήπιες κρίσεις.
Τριπτάνες: Σουματριπτάνη, ριζατριπτάνη, ελετριπτάνη για έντονες κρίσεις.
Αντιεμετικά: Μετοκλοπραμίδη για την αντιμετώπιση της ναυτίας.
Προληπτική αγωγή: Β-αναστολείς (π.χ. προπρανολόλη), αντικαταθλιπτικά (αμιτριπτυλίνη), αντιεπιληπτικά (τοπιραμάτη) και μονοκλωνικά αντισώματα (CGRP αναστολείς) για γυναίκες με συχνές κρίσεις.
2. Εναλλακτικές και Φυσικές Θεραπείες
Συμπληρώματα: Μαγνήσιο, ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2) και συνένζυμο Q10 μπορούν να μειώσουν τη συχνότητα των κρίσεων.
Βελονισμός: Έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επεισοδίων.
Βιοανάδραση και τεχνικές χαλάρωσης: Χρήσιμες για τη διαχείριση του στρες.
3. Τροποποιήσεις Τρόπου Ζωής
Σταθερό πρόγραμμα ύπνου
Αποφυγή εκλυτικών παραγόντων
Τακτική σωματική άσκηση
Υγιεινή διατροφή και επαρκής ενυδάτωση
Συμπέρασμα
Η ημικρανία στις γυναίκες είναι μια σύνθετη πάθηση που επηρεάζεται από ορμονικούς, γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Με την κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία, οι κρίσεις μπορούν να μειωθούν και η ποιότητα ζωής να βελτιωθεί σημαντικά. Αν οι ημικρανίες επηρεάζουν την καθημερινότητά σας, η συνεργασία με έναν ειδικό γιατρό είναι απαραίτητη για την εύρεση της καλύτερης θεραπευτικής προσέγγισης.
*η Χρύσα Δέδε είναι
Πάρεδρος στην ΕΜΠαΚΑΝ
Εταιρεία Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου Για Αγγειακά Νοσήματα.
Τακτικό μέλος της εταιρείας Καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης.
Μέλος στον Ελληνικό Σύλλογο Πνευμονικής Ίνωσης:
Πνεύμονες Ζωής.
Υγειονομικός Σισμανόγλειο Νοσοκομείο
