γράφει η Χρύσα Δέδε*
Ο πόνος δεν είναι πάντα φανερός. Δεν τον βλέπεις σε κάθε πρόσωπο, δεν τον καταλαβαίνεις από μια απλή ματιά. Κι όμως, είναι εκεί. Μένει με τον άνθρωπο, τον βαραίνει, τον δυσκολεύει σε κάθε του κίνηση, σε κάθε του μέρα. Ο ασθενής που πονάει δεν είναι μόνο κάποιος που έχει ένα πρόβλημα υγείας. Είναι κάποιος που προσπαθεί να σταθεί όρθιος μέσα σε μια ζωή που έχει αλλάξει.
Ο πόνος μπορεί να είναι στο σώμα – ένα γόνατο που δεν λυγίζει, μια μέση που καίει, ένα χέρι που δεν μπορεί να σηκώσει ούτε ένα ποτήρι. Μπορεί όμως να είναι και στην ψυχή – ένας φόβος, μια μοναξιά, μια εξάντληση που δεν χωρά σε λόγια. Και τις περισσότερες φορές, αυτά τα δύο πάνε μαζί.
Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν με πόνο χρόνια. Που ξυπνούν και δεν ξέρουν αν θα καταφέρουν να βγουν απ’ το κρεβάτι. Που μετράνε την ενέργειά τους για να διαλέξουν: «Θα φτιάξω φαγητό ή θα πλύνω σήμερα;». Που αποφεύγουν να μιλούν γιατί φοβούνται πως γίνονται βάρος. Που γελούν λιγότερο, βλέπουν λιγότερους φίλους, και σιγά-σιγά νιώθουν πως μικραίνει ο κόσμος τους.
Αυτοί οι άνθρωποι δεν χρειάζονται μόνο φάρμακα. Χρειάζονται και κατανόηση. Έναν άνθρωπο να τους ρωτήσει πραγματικά: «Πώς είσαι σήμερα;» και να περιμένει να ακούσει την απάντηση. Έναν άνθρωπο που να τους πει: «Σε βλέπω, δεν είσαι μόνος σου».
Εδώ, ο ρόλος μας –είτε είμαστε επαγγελματίες υγείας, είτε συγγενείς, είτε φίλοι– είναι πολύ σημαντικός. Μπορεί να μη λύσουμε το πρόβλημα. Μπορεί να μη σταματήσουμε τον πόνο. Αλλά μπορούμε να τον ελαφρύνουμε, να τον μοιραστούμε, να κάνουμε τον άνθρωπο που υποφέρει να νιώσει λιγότερο μόνος.
Ένα απλό άγγιγμα, ένα βλέμμα, μια ζεστή κουβέντα μπορεί να γίνει πιο ανακουφιστικό και από το πιο δυνατό χάπι. Η ανθρώπινη παρουσία έχει θεραπευτική δύναμη – κι αυτό δεν κοστίζει τίποτα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους ανθρώπους που φροντίζουν καθημερινά έναν ασθενή. Αυτοί σηκώνουν ένα βαρύ φορτίο – πρακτικό, συναισθηματικό, ψυχικό. Κι αυτοί χρειάζονται στήριξη. Γιατί δεν είναι ήρωες. Είναι άνθρωποι που αγαπούν, που κουράζονται, που πονάνε κι αυτοί με τον δικό τους τρόπο.
Ο πόνος δεν είναι ντροπή. Δεν είναι αδυναμία. Είναι κομμάτι της ζωής. Και κάθε άνθρωπος που πονάει έχει δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, στην υποστήριξη και στην ανακούφιση.
Αν δούμε τον πόνο όχι σαν κάτι που πρέπει να αποφύγουμε, αλλά σαν κάτι που πρέπει να αγκαλιάσουμε με φροντίδα, τότε μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο λίγο πιο ανθρώπινο.
Στο τέλος της ημέρας, ίσως να μη θυμόμαστε τι ακριβώς κάναμε. Αλλά σίγουρα θα μείνει στη μνήμη μας πώς κάναμε κάποιον να νιώσει. Και αυτό, είναι το πιο δυνατό φάρμακο απ’ όλα.
* η Χρύσα Δέδε είναι Πάρεδρος στην ΕΜΠαΚΑΝ Εταιρεία Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου Για Αγγειακά Νοσήματα.
Μέλος του Ομίλου Εθελοντών κατά του Καρκίνου – ΑγκαλιάΖΩ.
Μέλος στον Ελληνικό Σύλλογο Πνευμονικής Ίνωσης: Πνεύμονες Ζωής.
Υγειονομικός Σισμανόγλειο Νοσοκομείο
