Tη Δευτέρα, 19.2.2024, με αφορμή τον εορτασμό της αθηναίας Αγίας Φιλοθέης, η Λαογραφική Στέγη Σαλαμίνας συμμετείχε στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, αφήνοντας τις καλύτερες εντυπώσεις με την προβολή της παραδοσιακής γυναικείας φορεσιάς της Σαλαμίνας.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις κυρίες που συμμετείχαν, φορώντας τη γυναικεία μας φορεσιά, τη μέρα εκείνη.
Ιστορικό της σχέσης της Αγίας Φιλοθέης με τη Σαλαμίνα.
Η Σαλαμίνα αποτελούσε ανέκαθεν τον τόπο καταφυγής των αθηναϊκών οικογενειών σε δύσκολες ιστορικές περιστάσεις. Οι βενετοτουρκικοί πόλεμοι συχνά συνοδεύονταν από σφαγές και λεηλασίες σε βάρος των κατοίκων της πόλης της Αθήνας με άμεση συνέπεια την εγκατάλειψη και την προσφυγή τους στη φιλόξενη νήσο της Σαλαμίνας (σαν να ήταν ΄΄συγγενικό τους σπίτι΄΄.
Οι φορολογικές αυθαιρεσίες των Τούρκων δυσκόλευαν τη γεωργία και την οικονομική ανάπτυξη των Αθηναίων , ενώ οι φοβερές επιδημίες της διετίας 1522-1523 και αυτή του 1550 πρόσθεσαν νέες συμφορές στην πόλη, που βάρυναν ασφυκτικά τη ζωή των κατοίκων . Οι οικονομικές αυθαιρεσίες των τούρκων πολιτικών και στρατιωτικών αξιωματούχων και η θρησκευτική καταπίεση που ασκούσαν σε βάρος των Αθηναίων, παρά τα θρησκευτικά προνόμια που είχαν παραχωρηθεί, καταφαίνονται από τις δύο διώξεις που υπέστη η Αγία Φιλοθέη (Μπενιζέλου) το 1589. Σύμφωνα με παλαιά σαλαμινιακή προφορική παράδοση η Φιλοθέη βρήκε καταφύγιο στη Σαλαμίνα μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης δίωξής της και συγκεκριμένα στα κελιά που βρίσκονταν δίπλα στον σπηλαιώδη ναΐσκο του Αγίου Χαραλάμπους και του ναού της Παναγίας του Μπόσκου (Καθαρού ). Κατά τη δεύτερη σύλληψή της στην Αθήνα μαρτύρησε στις 19 Φεβρουαρίου 1589, επί αρχιερατείας του μητροπολίτη Νικάνορα . Τόσο οι επιδημίες, όσο και το περιστατικό με την Αγία Φιλοθέη καταδεικνύουν πως η Σαλαμίνα αποτελούσε καταφύγιο των Αθηναίων σε όλες τις δύσκολες για την Αθήνα ιστορικές στιγμές.
Τεκμήριο της καταφυγής της Αγίας Φιλοθέης στα κελιά του Αγίου Χαραλάμπους αποτελεί η τοιχογραφία της Αγίας στη νότια τοξωτή καμάρα του Ιερού Ναού της Παναγίας του Μπόσκου (στην ίδια αυλή με τον Ναό του Αγ. Χαραλάμπους) στο κέντρο της Κούλουρης. Η τοιχογραφία, αν και φιλοτεχνήθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα, δείχνει ότι το περιστατικό της καταφυγής της Αγ. Φιλοθέης ήταν κοντά στη μνήμη των τότε Σαλαμινίων, ώστε να δώσουν παραγγελία στον αγιογράφο να αποδώσει με τον χρωστήρα του τη μορφή της Αγίας. Να σημειωθεί ότι είναι η μέχρι τώρα παλαιότερη αποτύπωση της εν λόγω Αγίας, που έχει εντοπιστεί.
